Axit amin là gì? Nó cần thiết cho cơ thể như thế nào?

Axit amin đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với cơ thể. Nó tham gia vào hầu hết quá trình chuyển quá, hoạt động của con người. Vậy đây là loại chất gì? Cấu trúc ra sao? Lợi ích khi cung cấp đủ axit amin cho cơ thể như thế nào? 

Axit amin là gì?

Axit amin được gọi với tên đầy đủ là Amino Acid hay Acid amin. Tên gọi này bắt nguồn từ danh xưng theo tiếng Pháp, ý chỉ các hợp chất hữu cơ sinh học quan trọng với cơ thể chứa nhóm chức Amin (-NH2), acid Carboxylic  (-COOH) với một mạch bên nhất định.

Các Amino Acid có thể khác nhau về cấu trúc hóa học nhưng đều được cấu thành từ những nguyên tố chính gồm Carbon, Oxy, Hydro, Nito và một số nguyên tố xuất hiện trong mạch bên. Những loại Amino Acid đầu tiên được con người khám phá ra vào khoảng đầu thế kỷ XIX.

Sau này các Amino Acid dần được phát hiện ra nhiều hơn. Thuật ngữ Amino Acid chính thức ra đời vào năm 1898. Về cơ bản thì Amino Acid là thành phần không thể thiếu trong cơ thể con người đóng vai trò cấu thành nên các loại protein khác nhau.

Chúng đảm nhiệm nhiều vị trí, vai trò, chức năng trong hoạt động sống của cơ thể. Không chỉ thế Axit amin còn có tác dụng trong việc tổng hợp nội tiết tố, chất dẫn truyền thần kinh trong quy trình sinh hóa của cơ thể. Các Amino Acid liên kết với nhau theo trình tự nhất định. Giá trị dinh dưỡng của protein như thế nào được xác định theo số lượng, chất lượng của Amino Acid cấu thành.

Cấu trúc của Axit amin

Như đã nêu, Amino Acid được cấu thành từ 4 ngoại nguyên tố chính kết hợp với nguyên tố đặc thù khác. Theo đúng cấu trúc thì Amino Acid tạo thành từ 4 nguyên tố chính cùng với một mạch bên. Trong đó mạch bên thường được ký hiệu là R đặc thù cho từng loại Amino Acid.

R dduwojx xếp nằm trên cùng. Nguyên tử Carbon nằm kế với nhóm Carboxyl và gọi với tên Carbon-α. Như vậy Amino Acid gồm nhóm amin liên kết với Carbon-α và gọi chung là Amino Acid Alpha. Chúng gồm những amin bậc 2 – imin Acid.

Từ cấu trúc của Axit amin có thể thấy được tính chất vật lý và hóa học cơ bản. Theo đó Amino Acid là những phần tử vị ngọt, một số ít vị đắng, thuộc loại chất rắn kết tinh, tan chảy ở nhiệt độ tương đối cao, kết hợp hiện tượng thủy phân. Amino Acid dễ tan trong nước do tồn tại dưới hình thức ion lưỡng cực.

Xét trên phương diện hóa học thì Amino Acid vừa thể hiện được tính bazo vừa có tính axit. Do đó Amino Acid có thể tác dụng với kiềm và axit vô cơ tạo thành những loại muối tương ứng. Ngoài ra Amino Acid còn có phản ứng trùng ngưng và este hóa.

Phân loại Axit amin

Y học hiện đại đã thống kê được hơn 500 loại Amino Acid khác nhau. Chúng được phân loại theo nhiều cách. Ví dụ như phân loại theo vị trí nhóm chức trong cấu trúc thì có alpha Amino Acid, beta Amino Acid, gamma Amino Acid, delta Amino Acid.

Người ta còn phân loại theo mức độ phân cực, kiểu mạch bên, độ pH… Phương thức phân loại phổ biến nhất dựa trên mức độ cần thiết của amino axit với cơ thể. Tương ứng với đó axit amin (aa) được chia thành hai loại là aa thiết yếu và aa không thiết yếu.

Aa thiết yếu

Có tổng cộng 9 loại Amino axit thiết yếu cho phép sản sinh ra protein cần thiết cho cơ thể. Chúng không được tổng hợp thông qua những hợp chất khác, không thể tự sản sinh mà buộc phải bổ sung bằng chế độ dinh dưỡng. Người ta bổ sung những loại amino axit thiết yếu protein từ trứng, thịt gia cầm hoặc thịt động vật.

Quá trình tiêu hóa thức ăn sẽ khiến protein phân rã thành nhiều loại amino axit riêng lẻ. chúng sẽ được hấp thu từ ruột vào bên trong máu rồi tới những cơ quan của cơ thể. Tại các cơ quan này chúng sẽ được sử dụng ngân tổng hợp lên những protein đặc hiệu cần thiết cho nhu cầu của cơ thể.

Ví dụ như tăng cường chức năng của hệ miễn dịch hoặc cấu thành cơ bắp. 9 loại amino axit thiết yếu bao gồm:

• Phenylalanine đóng vai trò trong việc hình thành cấu trúc, ổn định chức năng của protein, enzym và tham gia vào quá trình sản xuất ra những loại axit amin khác.
• Valine có tác dụng tái tạo và tăng trưởng cơ bắp, sản xuất năng lượng cần thiết cho cơ thể.
• Methionine tham gia vào quá trình trao đổi chất và thải độc.
• Threonine hình thành nên các protein cấu thành mô liên kết, tạo cấu trúc cho da, thúc đẩy chức năng của hệ miễn dịch.
• Leucine tổng hợp protein, ổn định đường huyết, kích thích và sản sinh hormone tăng trưởng.
• Isoleucine hỗ trợ chuyển hóa cơ bắp, điều tiết năng lượng và sản xuất huyết sắc tố.
• Lysine tham gia vào quá trình tổng hợp protein, sản xuất enzyme hóc môn và hấp thụ canxi.
• Histidine duy trì lớp bảo vệ cho cho tế bào thần kinh.
• Tryptophan điều chỉnh tâm lý và cảm giác thèm ăn.

Aa không thiết yếu

Amino axit chiếm tỷ lệ lớn trong thành phần đạm của các loại thực phẩm. Một số loại axit amin chỉ được coi là cần thiết trong những trường hợp đặc biệt như giảm căng thẳng hoặc hỗ trợ điều trị bệnh. Nhóm amino axit không thiết yếu được phân biệt với 11 loại khác nhau. 

Cơ thể có thể tự tổng hợp được những loại amino axit này. Tuy nhiên quá trình tổng hợp của cơ thể về cơ bản chỉ có thể đáp ứng được nhu cầu tối thiểu cho hoạt động sống. Vì vậy thực tế amino axit không thiết yếu vẫn cần được bổ sung thông qua chế độ dinh dưỡng.

Axit amin quan trọng như thế nào đối với cơ thể?

Trong cơ thể con người amino axit chiếm khoảng 20%. Ở thể rắn amino axit chiếm đến 50% Trọng lượng cơ thể. Có thể nói đây là thành phần cấu tạo nên cơ thể con người với tỷ trọng chỉ lớn thứ hai sau nước. Amino axit còn là thành phần cấu tạo nên chất đạm và tham gia vào hầu hết hoạt động của cơ thể.

Cơ thể thiếu amino axit thì không thể khỏe mạnh và phát triển được. Chúng đóng vai trò cấu thành nên cơ thể sống và liên kết với nhau hình thành protein, tham gia vào quá trình điều hòa mọi chức năng. Ngoài ra chúng còn hỗ trợ duy trì chức năng bằng cách sản xuất và trở thành các loại enzyme hoặc hormone.

Amino axit là nguồn cung cấp năng lượng duy trì hoạt động sống. Cơ thể muốn khỏe mạnh thì phải xây dựng một chế độ dinh dưỡng với các bon hidrat làm năng lượng chính. Khi nguồn năng lượng bị cạn kiệt do vận động thể chất, tập luyện thể thao hoặc làm việc trí não thì protein và Amino axit sẽ thay thế như một nguồn năng lượng dự phòng.

Ngoài ra axit amin còn góp phần quan trọng vào việc tạo ra mùi vị cho thực. Bản thân protein trong thực phẩm không có vị rõ nét. Sự xuất hiện của các amino axit tạo ra hương vị riêng kích thích sự thèm ăn của con người. 

Cơ thể con người muốn khỏe mạnh thì phải cân bằng dinh dưỡng thông qua vitamin, chất béo, khoáng chất, protein và carbohydrate. Amino axit chính là một phần không thể thiếu trong nền tảng cân bằng dinh dưỡng đó.

Lợi ích của Axit amin  

Lợi ích của amino axit thể hiện thông qua hàng loạt tác dụng khác nhau. Điển hình như:

• Amino axit serotonin đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng tâm trạng, hành vi của cơ thể. Tryptophan – một trong 9 loại Amino thiết yếu sản sinh ra siro theralene tạo cảm giác thư giãn, giúp ngủ ngon con, ngăn ngừa chứng mất ngủ hoặc trầm cảm.
• Bộ ba amino axit thiết yếu cải thiện năng suất luyện tập thông qua việc giảm đau nhức, phục hồi cơ bắp, tăng sự dẻo dai.
• Những người thường xuyên nằm trên giường do bệnh tật hoặc người cao tuổi có thể bổ sung một số axit amin để phòng ngừa tình trạng teo cơ và duy trì tỷ trọng nạc của cơ thể.
• Một số axit amin còn có tác dụng trong việc giảm mỡ thừa, giảm cân.
• …

Mỗi loại amino axit có vai trò khác nhau với cơ thể. Con người nên bổ sung đầy đủ dinh dưỡng qua chế độ độ ăn uống lành mạnh, sử dụng thực phẩm tươi, hạn chế đồ chế biến sẵn. Từ đó cung cấp nguồn dinh dưỡng an toàn bảo vệ sức khỏe từ bên trong.

SGE Việt Nam đem đến những thiết bị chế biến và bảo quản thực phẩm tiện lợi với tính năng tốt cho mỗi khách hàng. Quý vị quan tâm, muốn tìm hiểu thông tin chi tiết về từ thiết bị có thể truy cập website https://sgeviet.vn/ hoặc liên hệ hotline 088 853 1616 để nhận tư vấn nhé!