Tin tức
Gia vị là gì? Phân loại gia vị và tên những loại gia vị phổ biến
Gia vị chính là những nguyên liệu quan trọng để tạo nên sự đậm đà, đủ vị cho những món ăn mà còn mang đậm bản sắc văn hóa của một đất nước, con người. Sự góp mặt của mỗi thành phần còn giúp đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng cho bữa ăn của cả gia đình. Trong chuyên mục hôm nay, hãy cùng Sgeviet.vn giải đáp những thắc mắc xoay quanh chủ đề gia vị trong ẩm thực nhé!
Mục Lục
Gia vị là gì?
Theo định nghĩa của các nhà dinh dưỡng và khoa học, gia vị là những hợp chất được thêm vào thực phẩm. Sự kết hợp của các loại gia vị trong món ăn có thể kích thích vị giác, khứu giác và thị giác của người dùng.
Gia vị có thể tồn tại dưới dạng gia vị đơn giản, thực phẩm, thảo mộc, tinh dầu, gia vị khô,… Điều đặc biệt, các loại gia vị khi kết hợp với nhau còn ẩn chứa trong mình những tác dụng dược lý vô cùng tốt cho sức khỏe người dùng. Do đó, ngoài tác dụng “đánh thức” các giác quan, các thành phần này còn có tác dụng rất tốt với hệ tiêu hóa, điều hòa lượng đường trong máu, giảm căng thẳng, cải thiện trí nhớ, …Đó là giá trị gia vị.
Phân loại gia vị như thế nào?
Có khá nhiều loại gia vị khác nhau, từ hoàn chỉnh đến bán hoàn chỉnh. Mỗi loại có một vẻ riêng biệt. Vậy làm thế nào để phân biệt? Dưới đây là thông tin chi tiết dành cho bạn:
Phân loại gia vị theo tính chất
- Gia vị mặn: Thông thường đây là loại gia vị được sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam. Có thể kể đến như: muối, magie, mắm tôm, xì dầu… Tất cả các gia vị mặn đều lấy muối làm độ mặn tiêu chuẩn.
- Gia vị ngọt: đường, mật ong, mạch nha… Thành phần chính trong gia vị ngọt là đường. Đường mía chứa sucrose, mật ong chứa fructose và glucose, mật ong chứa maltose.
- Gia vị chua: Nhóm gia vị có tác dụng thúc đẩy quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng. Chúng chứa thành phần chủ yếu là các axit hữu cơ và bao gồm như: dấm, chanh, khế, dọc, sấu, me…
- Gia vị đắng: Loại gia vị này thường tìm thấy trong vỏ của các loại quả chứa tinh dầu như: vỏ chanh, vỏ quýt…. Vị đắng tương phản với vị ngọt, có tác dụng kích thích sự thèm ăn cho người ăn hoặc có tác dụng khử vị tanh của nguyên liệu.
- Gia vị cay: Sự tham gia của vị cay vào các món ẩm thực sẽ giúp tạo ra những kích thích mạnh mẽ đến các tế bào vị giác của lưỡi, lấn át những mùi vị không phù hợp. Bao gồm: ớt, tiêu, gừng…
- Gia vị thơm: Dùng để tăng thêm sự hấp dẫn và kích thích khứu giác người dùng. Gồm: hành, tỏi, thì là, ngò gai, rau thơm.
- Hỗn hợp gia vị: bột cà ri, bột húng lìu, ngũ vị hương, dầu hào, sa tế, mắm ruốc, sốt mù tạt.
Phân loại gia vị theo kết cấu
- Gia vị dạng tinh thể gồm các loại muối, đường, bột ngọt
- Gia vị dạng lỏng, ví dụ như nước mắm, nước tương
- Gia vị dạng bột như bột nghệ, bột cà ri, bột húng quế
- Gia vị tươi, thường là các loại trái như: ớt, tiêu, sấu, khế
- Các loại lá và vỏ gia vị, ví dụ như: thì là, rau mùi, rau thơm, vỏ cam, vỏ chanh, vỏ quế.
- Gia vị củ, bao gồm tỏi, nghệ, gừng, hành
- Gia vị dưới dạng dung dịch hỗn hợp: dấm, dầu hào, sa tế, mắm, xì dầu, dầu phộng.
Gia vị có nguồn gốc thực vật
- Các loại lá, loại rau gia vị có mùi thơm: Ngò gai, lá dứa, hành lá, rau răm, bạc hà, húng quế, cần tây, hẹ, kinh giới…
- Trái: Chanh, bưởi, ớt, khế chua, me, sấu …
- Các loại hạt: Hạt tiêu, hạt ngò…
- Các loại củ: Gừng, tỏi, hành, riềng, hành, nghệ, đu đủ, v.v.
- Thực vật khác: Nấm hương, dừa nước,…
- Gia vị đã qua sơ chế: tương ớt, thính, mù tạt, dầu thực vật, bơ thực vật, ngũ vị hương, bột cà ri, …
- Các loại thảo mộc và vị thuốc: táo tàu, nhân sâm, cam thảo, quế, hồi, đinh hương, v.v.
Gia vị có nguồn gốc động vật
- Nước mắm, mắm tôm, mắm nêm…
- Nước chấm làm từ cá
- Gia vị chứa tinh dầu: mỡ gà, mỡ lợn
- Sữa và các sản phẩm từ sữa: Sữa động vật (bò, cừu, dê, ..), bơ và kem.
- Một số loại gia vị để tạo vị ngọt được lấy từ thịt động vật như sâu sa, tôm khô, mực khô …
- Ngoài ra, mật ong cũng được coi là một trong những loại gia vị quan trọng.
Gia vị lên men vi sinh
Một số gia vị lên men vi sinh tiêu biểu như dấm, rượu nếp, rượu coca, xì dầu, v.v.
Xem thêm: Lên men là gì? Tìm hiểu các phương pháp lên men hữu hiệu
Gia vị có nguồn gốc vô cơ
Axit xitric, muối ăn, đường, bột ngọt, bột canh, v.v.
Với sự đa dạng như vậy, việc kết hợp các loại gia vị với những đặc tính riêng biệt để tạo ra những món ăn ngon với hương vị hòa quyện hoàn hảo là cả một nghệ thuật.
Các loại gia vị phổ biến tại Việt Nam
Trong ẩm thực, gia vị luôn đóng vai trò chủ đạo. Nếu không có gia vị, món ăn trở nên nhạt nhẽo và khó nuốt. Đặc biệt ở Việt Nam không có gia vị chằng khác nào thiếu áo ấm trong ngày đông giá rét. Dưới đây, chúng ta cùng điểm qua 10 loại gia vị phổ biến nhất:
- Muối: Muối là một loại gia vị rất quen thuộc và nằm trong top những loại gia vị phổ biến nhất. Muối được dùng để chế biến và bảo quản thực phẩm. Sử dụng muối trong nấu ăn giúp kích thích thần kinh vị giác. Giúp món ăn ngon hơn, đậm đà hơn.
- Nước mắm: Đây là một loại gia vị đặc trưng trong các món ăn của người Việt. Nước mắm dùng để ướp thực phẩm, khử mùi tanh, làm nước chấm hoặc nấu các món xào, kho …
- Đường: Đường được dùng trong gia vị thực phẩm hoặc dùng để pha nước hoặc làm bánh, chiên, rán… Sử dụng đường vừa đủ giúp cơ thể chúng ta có một nguồn năng lượng để làm việc và hoạt động.
- Giấm: Giấm cũng là một loại gia vị phổ biến trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Giấm được tạo thành từ nhiều thành phần khác nhau (giấm táo, giấm gạo, giấm rượu …).
- Tỏi: Trong gian bếp của mỗi gia đình không thể thiếu tỏi. Một bát nước chấm hấp dẫn, hay các món như: rau muống xào, bò hầm, thịt rán… đều được dùng tỏi.
- Hành khô: Hành khô dùng để phi dầu cho thơm hay ướp nguyên liệu cho các món hầm, chiên, hấp … Loại gia vị này có vị cay, hăng là một trong những loại gia vị luôn có trong bếp.
- Gừng: Một có tính ấm, đa phần được dùng để ướp thực phẩn, chế biến các món xào, nấu … hay để làm nước chấm món mực, thịt vịt và để khử mùi tanh của thực phẩm.
- Nghệ: Là một loại gia vị bắt buộc phải có trong nhà bếp của chúng ta. Trong nấu ăn, nghệ được sử dụng để xào, om, nấu ăn hoặc để tạo màu và tạo hương vị.
- Tiêu: Hạt tiêu có vị cay, tính ấm khi cho vào các món ăn sẽ tạo mùi thơm cho món ăn. Mang hương vị tự nhiên, giúp món ăn trở nên thơm ngon hơn.
- Ớt: Ớt được sử dụng trong nấu nướng để tăng độ kích thích và hương vị cho các món ăn. Bên cạnh đó, ớt còn được dùng làm nước chấm hoặc khử mùi thức ăn.
Bài viết: Gừng là gì? Những công dụng lợi ích kỳ diệu của gừng
Có thể thấy mỗi loại gia vị đều có những đặc điểm riêng và có những tác dụng khác nhau đối với sức khỏe con người. Đồng thời đó chính là thành phần quan trọng giúp món ăn trở nên hấp dẫn và thơm ngon hơn. Hi vọng những nội dung Sgeviet.vn mang đến đã giúp bạn nắm rõ hơn về các thành phần này. Đừng quên truy cập website https://sgeviet.vn/ để cập nhập thêm những bài viết mới mỗi ngày nhé!
