Kombucha (Trà lên men) có lợi cho sức khỏe như thế nào?

Kombucha còn được gọi với tên trà lên men đã xuất hiện và được sử dụng từ hàng nghìn năm trước. Loại trà này đem đến nhiều lợi ích cho sức khỏe thông qua lượng men vi sinh có lợi và các chất chống oxy hóa. Lợi ích của trà lên men như thế nào? Cần lưu ý trong quá trình bảo quản ra sao?

Kombucha hay trà lên men là gì?

Kombucha hay trà lên men có nguồn gốc đến từ Trung Quốc. Bản thân tên gọi của loại trà này đến từ nấm thủy sinh cùng tên hay còn được gọi là nấm trường sinh. Tên gọi của trà lên men kombucha có nguồn gốc từ Nhật Bản. Tuy nhiên thực tế Trà lên men lại có nguồn gốc từ Trung Quốc với tên gọi thủy hồng sâm.

Điểm đặc biệt của loài trà này nằm ở nấm thủy sâm – nấm Scoby – một loại men tương tự như men giấm là cộng sinh của nấm men và vi khuẩn được nuôi trong dung dịch nước trà. Dung dịch nước trà ở đây có thể là trà xanh hoặc trà đen có cho thêm đường nhằm gia tăng hương vị cho đồ uống. 

Thành phẩm cuối cùng chính là trà lên men có hình thức dưới dạng đồ uống sủi bọt mang tính axit nhẹ. Nhằm phân biệt với các loại nước hoa quả lên men mà người ta còn gọi là trà Kombucha. Hương vị của trà lên men phụ thuộc trực tiếp vào thời gian lên men, loại nước trà đường được sử dụng và việc bổ sung thêm những thành phần khác. Đây cũng được gọi là một phương pháp bảo quản thực phẩm với thời gian dài hạn.

Các thành phần khác có thể kể đến như thảo mộc, nước ép trái cây và trái cây tươi. Con giống Scoby cũng tác động đến hương vị của trà. Nó có hình tròn, bản chất trông giống với cao su, màu trắng đục, khá dày với mùi chua nhẹ như giấm. 

Kombucha có hương vị như thế nào?

Nhờ sự xuất hiện của nấm thủy sinh kombucha mà trà lên men hoàn thành có hương vị độc đáo rất riêng. Không giống với các loại trà khác, trà lên men nhờ nấm thủy sinh có vị chua nhẹ của giấm hòa cùng vị ngọt của đường. Thậm chí loại trà này còn có gas nhẹ.

Tuy nhiên không phải hương vị của trà lên men nào cũng giống nhau đâu. Thời gian lên men cùng với việc sử dụng loại trà nào, việc thêm thành phần nào vào trong trà sẽ tác động trực tiếp đến hương vị. Hương vị của trà lên men có được là nhờ sự phân hủy của đường thành cacbon đioxit và rượu.

Vì thế trà Kombucha có chứa một lượng nhỏ rượu. những loại trà lên men có gắn mác không chứa cồn được cung cấp trên thị trường sẽ chứa dưới 0,5% cồn theo đúng quy định từ Cục Thương mại Thuế rượu và thuốc lá Hoa Kỳ ban hành. 

Một số nơi tự sản xuất trà lên men tại nhà thì thông thường nồng độ cồn đạt mức từ 3% trở lên. Người nào uống không quen có thể xuất hiện tình trạng bị say hoặc đau nửa đầu. Tuy nhiên về cơ bản thì loại trà lên men thương mại an toàn với sức khỏe, đem đến nhiều lợi ích cho cơ thể.

Bài viết: Tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt Việt GAP là gì?

Quy trình làm trà Kombucha bằng nấm thủy sinh như thế nào?

Tuy đều sử dụng nấm thủy sinh Scoby làm nguyên liệu nhưng quy trình làm trà lên men kombucha có sự khác biệt nhất định để tạo ra các hương vị khác nhau. Hiện nay quy trình làm trà lên men được phân thành hai loại là sản xuất tại nhà và sản xuất theo quy mô công nghiệp.

1. Quy trình làm trà kombucha công nghiệp

Quy trình làm trà Kombucha theo quy mô lớn dưới hình thức công nghiệp yêu cầu hàng loạt công đoạn khác nhau. Mục đích nhằm đảm bảo quá trình thanh trùng, an toàn vệ sinh thực phẩm, giới hạn nồng độ cồn và đem đến hương vị đồng nhất cho tất cả sản phẩm.

Cụ thể quy trình sản xuất trà lên men bao gồm nhiều bước liên tục với nhau như sau:

• Lựa chọn nguyên liệu trà thông thường là trà đen, trà xanh hoặc trà ô long. một số nơi còn phối nhiều loại trà với nhau để tạo nên hương vị đặc biệt và hài hòa hơn.
• Công đoạn gia nhiệt nước và trích ly với mục đích hòa tan các dưỡng chất có trong trà và loại bỏ bã trà khô.
• Công đoạn lọc sẽ tách bã trà ra khỏi dịch trà nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công đoạn lên men sau đó.
• Công đoạn làm lạnh nhanh hạ thấp nhiệt độ dịch trà ngăn ngừa vi sinh vật xâm nhập, giữ nguyên hương vị đặc trưng của trà.
• Công đoạn nấu Syrup thực hiện nhằm tiêu diệt vi sinh vật có trong nước và đường đồng thời tạo điều kiện để biến Saccharose thành fructozơ và glucozơ.
• Syrup sẽ thường mọc và làm nguội để giảm độ nhớt.
• Công đoạn tiếp theo là phối trộn, chỉnh độ pH và cho lên men.
• Quá trình lên men kết thúc thì người ta sẽ vớt nấm Kombucha để thu về về dịch lấy men đem đi lọc.
• Dung dịch tiếp tục được lọc và phối hương, chiết lon sau đó thanh trùng hoặc tiệt trùng, bảo ôn và cung cấp ra thị trường.

Bài viết: Sự khác nhau giữa thanh trùng và tiệt trùng là gì?

2. Quy trình làm trà kombucha tại nhà

Nếu so sánh thì quy trình làm trà lên men tại nhà bằng nấm thủy sinh Scoby đơn giản hơn nhiều. Nguyên nhân là bởi các quá trình lọc, thanh trùng hoặc điều chỉnh độ pH tiêu được giải được tối đa. Tuy nhiên chất lượng của trà khó có sự đồng đều, tính an toàn vệ sinh không được đảm bảo, nồng độ cồn của trà cũng sẽ cao hơn.

Thông thường người ta sẽ trực tiếp mua con giống Scoby sau đó thêm vào nước trà đã hòa đường. Trên các trang thương mại điện tử hoặc một số cửa hàng hiện nay cung cấp con giống Scoby với mức giá khá rẻ chỉ dao động trong khoảng từ 40 đến 100 nghìn đồng/con giống. Cách làm về cơ bản như sau:

• Chuẩn bị loại trà tùy theo sở thích.
• Ngâm trà trong nước nóng hoặc nấu trà sau đó lọc bỏ phần bã.
• Thêm đường vào trà thông thường thứ ba lít trà thì cho khoảng 45 đến 50 gram đường. Đường sử dụng có thể là đường thốt nốt, đường nâu hoặc đường đen… Khuấy đều để đường tan hết vào nước trà. Lưu ý không sử dụng bình kim loại sẽ ảnh hưởng đến quá trình lên men.
• Nước trà muội thì cho con giống Scoby vào trong rồi sử dụng vải hoặc khăn sạch đậy kín miệng bình.
• Trà sẽ được lên men trong thời gian từ 7 đến 10 ngày ở nơi thoáng mát, nhiệt độ thấp và tránh ánh sáng trực tiếp xúc trực tiếp.
• Khi sử dụng người dùng có thể cho thêm nước ép trái cây, hoa quả tươi hoặc chế biến theo sở thích.

Cách nhận biết con giống Scoby tốt

Con giống Scoby là nguyên liệu cần thiết để để tạo nên trà Kombucha. Nếu con giống không tốt thì cả mẻ trà có thể sẽ bị hỏng. Ngược lại con giống tốt sẽ kích thích hoạt động lên men tạo ra hương vị hấp dẫn cho trà. Đặc điểm của con giống Scoby thể hiện thông qua hình dạng và mùi hương.

Một con giống tốt có hình tròn, trông khá dày dặn, kết cấu tương tự với cao su hoặc thạch dừa với màu trắng ngà đục. Scoby tốt không bị rách, kết cấu ở các điểm tương tự nhau không xuất hiện tình trạng chỗ dài hoặc chỗ mỏng. Ngược lại Scoby bị hỏng sẽ có màu sắc thâm xỉn chuyển sang màu xám, xuất hiện tình trạng rách rưới không còn lành lặn như ban đầu.

Đặc biệt nhiều con giống Scoby bị hỏng nặng còn có thể xuất hiện tình trạng nấm mốc ảnh hưởng đến hương vị của trà và sức khỏe của người sử dụng. Về mùi hương, Scoby tốt có mùi nhẹ tựa như mùi giấm. Scoby học có mùi bất thường giống như mùi phô mai hoặc nấm mốc do xuất hiện tình trạng phân rã và không thể tiếp tục sử dụng được.

Thực tế sau khi làm trà Kombucha người ta có thể giữ lại một miếng Scoby để tiếp tục nuôi dưỡng. Con giống Scoby sẽ tiếp tục lên men và phát triển để đạt được kích thước dày hơn. Thông thường Scoby có thể nuôi trực tiếp trong nước trà khoảng một tháng sẽ thành hình.

Bài viết: Công dụng của nước mía đối với sức khỏe con người

Lợi ích của trà lên men Kombucha

Trà lên men càng ngày càng được ưa chuộng là bởi những lợi ích với sức khỏe. Tùy thuộc vào tầm loại trà sử dụng để nuôi con giống Scoby mà tác dụng của mỗi loại trà lên men có sự khác biệt với nhau. Tuy nhiên về cơ bản chúng đều có thể:

• Có lợi cho hệ tiêu hóa

Quy trình sản xuất trà Kombucha thực hiện thông qua việc lên men trà xanh hoặc trà đen với chất xúc tác là đường. Sau đó loại trà này sở hữu các chủng vi khuẩn, chủng nấm men đặc biệt bổ sung lợi khuẩn probiotics cho dạ dày. Từ đó hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Đồng thời là người sử dụng có thể cải thiện chức năng của hệ tiêu hóa, giảm tình trạng viêm và hỗ trợ giảm cân.

• Ngăn ngừa ung thư, kiểm soát đường huyết

Trà lên men được tạo ra từ trà xanh có tác dụng tương tự nhiều các hoạt chất sinh học và chất chống oxy hóa. Chúng đốt cháy calo dư thừa để loại bỏ mỡ, cholesterol xấu, kiểm soát đường huyết. Không chỉ thế nghiên cứu cho thấy việc sử dụng trà lên men từ trà xanh còn có tác dụng giảm nguy cơ của một số bệnh ung thư.

Điển hình như ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt… Các chất chống oxy hóa tăng cường sức khỏe miễn dịch để giảm tác động từ các chất độc hại hoặc vi khuẩn, virus bên ngoài. Đồng thời giúp trẻ hóa làn da.

• Giảm nguy cơ bệnh tim mạch

Trà Kombucha có tác dụng đáng kể trong việc loại bỏ cholesterol khỏi quá trình oxy hóa – nguyên nhân chính gây ra các bệnh về tim mạch. Những người uống trà xanh nói chung và sử dụng trà lên men nói riêng có thể giảm nguy cơ bệnh tim mạch đến khoảng 30% so với người không sử dụng.

• Hỗ trợ kiểm soát bệnh đái tháo đường type 2

Trà lên men sử dụng nguyên liệu và trà xanh có tác dụng ổn định và giảm đường huyết. Công dụng này hỗ trợ đáng kể cho những người bị bệnh đái tháo đường.

Bài viết: La hán quả là gì? Tác dụng của la hán quả đối với sức khỏe

Tác dụng của trà lên men chỉ có được khi chế biến đúng cách, sử dụng đúng đối tượng và phù hợp với tình trạng sức khỏe. Trà lên men có thể hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh mãn tính. Tuy nhiên bằng chứng nghiên cứu về tác dụng của loại trà này đối với sức khỏe vẫn còn khá hạn chế. Lợi ích của chúng chủ yếu thể hiện thông qua tác dụng của trà và Scoby men vi sinh.

Một số lưu ý khi sử dụng Kombucha

Không thể phủ nhận những lợi ích mà trà kombucha đem đến cho người sử dụng. Thế nhưng khi dùng cần chú ý một số điều cơ bản để tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Cụ thể:

• Trà lên men có chứa lượng cồn nhất định nên tránh sử dụng với những người dị ứng cồn.
• Nên kiểm tra kỹ Trà lên men trước khi sử dụng tránh trường hợp quá trình lên men quá mức hoặc con giống Scoby bị hỏng, quá trình lên men không đảm bảo quy trình ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng.
• Những người có hệ miễn dịch yếu hoặc cơ thể bị tổn thương, phụ nữ mang thai và cho con bú nên tránh sử dụng.
• Những người bị bệnh về tiêu hóa, bệnh về dạ dày nên hạn chế về số lượng sử dụng.
• Tùy thuộc vào từng đối tượng mà nên dùng trà lên men với một lượng tối đa khác nhau. mỗi ngày không nên uống quá 240ml vì loại đồ uống này có chứa đường và nhiều calo.
• Nên bảo quản trà ở nhiệt độ từ 23 đến 29 độ C trong thời gian lên men để đảm bảo con giống Scoby hoạt động tốt. Sau đó mới có thể bảo quản bằng phương thức khác.

Cách bảo quản trà Kombucha

Trà kombucha bảo quản như thế nào quyết định trực tiếp đến hương vị và thành phần dinh dưỡng bên trong. Người sử dụng nên lưu ý:

• Trong suốt quá trình lên men và bảo quản cần phải sử dụng chai hoặc bình thủy tinh đã được khử khuẩn nhằm đảm bảo vệ sinh. Loại chai sử dụng có chất lượng tốt, miệng rộng và dày dặn. Tránh sử dụng chai đựng bằng kim loại có thể gây biến chất ảnh hưởng đến hương vị và thành phần dinh dưỡng có trong trà.
• Trà cần phải được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, tránh bảo quản trong tủ đông. 
• Nên sử dụng trà lên men trong thời gian từ 1 đến 3 ngày để tránh trường hợp trà bị hỏng hoặc lên men quá mức, hoặc hút chân không để bảo quản được lâu dài hơn.

Trà lên men nên được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh.

Những thông tin trên hy vọng đã giúp qui vì hiểu hơn về trà kombucha. Quý vị đang muốn tìm kiếm các thiết bị chế biến và bảo quản thực phẩm chất lượng với tính năng tốt, giá cả phải chăng? Hãy truy cập website của SGE Việt Nam theo đường link https://sgeviet.vn/ để tham khảo thông tin chi tiết từng sản phẩm nhé!

Nhân viên sẽ túc trực 24/7 giải đáp mọi thắc mắc khi quý khách hàng liên hệ qua hotline 088 853 1616.