Nấm hương là gì? Lợi ích và những lưu ý khi ăn nấm hương

Nấm hương là một trong những nguyên liệu được sử dụng phổ biến trong các món ăn Việt. Loại nguyên liệu này còn được coi như linh hồn giúp món ăn trở nên hấp dẫn hơn, dinh dưỡng hơn. Vậy nấm hương là gì? Thành phần dinh dưỡng và lợi ích khi ăn nấm hương thế nào?

Nấm hương là gì? Nó có phải nấm đông cô không?

Nấm hương là một loại nấm có thể ăn được nguồn gốc bản địa tại vùng Đông Á. Loại nấm này còn được gọi với tên nấm đông cô hoặc tên tiếng Nhật là shiitake. Ở Trung Quốc người ta gọi nó với tên Hương cô có nghĩa là nấm thơm và phân biệt thành hai loại là đông cô – nấm mọc vào mùa đông và hoa cô – loại nấm có có những đường vân như hoa văn.

Tất cả đều chỉ chung một loại nấm mọc ở nhiệt độ thấp với hình dạng tương tự như cái ô. Nó có đường kính khoảng từ 4 đến 10 cm với màu nâu nhạt và chuyển dần sang nâu đậm khi chín. Chân nấm mọc chính giữa tai nấm. Tai nấm mặt trên có màu nâu còn mặt dưới thì được xếp từ hàng loạt bản mỏng với nhau.

Thịt nấm có màu trắng và phần cuống có hình trụ. Nó thường mọc ký sinh ở những cây có lá to, lá thay đổi theo mùa như cây phong, cây sồi hoặc cây dẻ. Tại Việt Nam nấm đông cô chủ yếu mọc hoang. Trong khi đó người dân lại trồng nấm đông cô tại những trang trại lớn ở Mỹ. 

Mỗi khúc gỗ có thể sử dụng để nấm ký sinh và phát triển trong khoảng thời gian từ 3 đến 7 năm. Nấm đông cô có mùi hương rất đặc trưng nên thường được gọi với tên nấm hương mà được sử dụng như cách để tăng thêm mùi thơm, dinh dưỡng cho món ăn. Ngày nay người ta có thể dễ dàng tìm thấy nấm đông cô khô hoặc tươi bày bán rộng rãi tại các siêu thị, chợ hoặc cửa hàng.

Bài viết: Nấm mốc là gì? Sự nguy hiểm của nấm mốc

Thành phần dinh dưỡng của nấm hương 

Nấm đông cô sở hữu thành phần dinh dưỡng với khá nhiều đạm, lượng calo thấp. Đặc biệt nấm đông cô rất giày vitamin và khoáng chất như vitamin B, C, tiền vitamin D, calci, sắt, nhôm, manga… Thậm chí nấm đông cô còn chứa đến khoảng 30 loại enzyme khác nhau cùng tất cả amino acid cần thiết – những loại amino acid cơ thể không thể tự tổng hợp được cho con người. 

Nếu xét thành phần dinh dưỡng có trong 100 gram nấm đông cô thì lượng calo chỉ 34 calo, lượng chất béo là 0.5 gram, 2.4 gram đường, 6.8 gram carbohydrate, 2.5 gram chất xơ và 2.2 gram protein. Ngoài ra 100 gram nấm đông cô tươi còn sở hữu hàng loạt vitamin, khoáng chất với tỷ lệ như sau:

• 0.015 mg vitamin B1
• 0.2 mg vitamin B2;
• 4 mg vitamin B3;
• 1.5 mg vitamin B5; 
• 0.2 mg vitamin B6;
• 18IU vitamin D;
• 0.2 mg mangan,
• 112 mg photpho;
• 5.7 mg selen; 
• 1 mg kẽm;
• 0.1 mg đồng;
• 304 mg Kali; 
• 20 mg magne;
• 0.4 mg sắt;
• …

Trong nấm đông cô còn chứa nhiều chất quan trọng với sức khỏe con người như sterol. Terpenoid, lipid, polysaccharide…. Hai chất là Lenitinan và Lentinula mycelium được các nhà khoa học chiết xuất từ nấm đông cô là thành phần chính tạo nên tác dụng dược lý.

Ăn nấm hương có lợi ích gì?

Không chỉ là một nguyên liệu nấu ăn, nấm hương còn đóng vai trò cung cấp dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe con người. Sử dụng nấm đông cô với lượng vừa phải sẽ hỗ trợ:

Giảm cân và bảo vệ sức khỏe tim mạch

Chế độ dinh dưỡng nhiều thịt mỡ, chất béo có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. Trong khi đó nấm đông cô lại bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất mà hàm lượng calo không cao. Vì vậy nấm đông cô nói riêng và các loại nấm nói chung luôn được xếp vào nhóm thực phẩm tiềm năng trong việc duy trì vóc dáng, giảm cân.

Thông qua đó hạn chế mỡ thừa, ngăn ngừa tế bào không dính vào thành mạch máu, hạn chế hình thành mảng bám. Không chỉ thế nấm đông cô còn có tác dụng cải thiện thuần hoàn máu, duy trì huyết áp. Tác dụng của nấm đông cô đối với tim mạch là nhờ khả năng giảm lượng cholesterol xấu thông qua 3 hợp chất cơ bản gồm:

• Hợp chất sterol có tác dụng ngăn chặn ruột hấp thụ các cholesterol xấu;
• Hợp chất eritadenine ức chế những enzyme sản sinh cholesterol xấu;
• Hợp chất beta-glucan có tác dụng giảm nồng độ cholesterol có trong máu.

Chống oxy hóa – Tăng cường hoạt động hệ miễn dịch

Không phải tự nhiên mà phái nữ thường thêm nấm vào thực đơn giảm cân, giữ dáng, dưỡng da. Thành phần L-ergothioneine có trong nấm hương là một chất chống oxy hóa rất mạnh. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng L-ergothioneine có trong nấm đông cô thậm chí còn nhiều hơn cả trong phôi lúa mì hoặc gan gà. 

Nó có tác dụng chống oxy hóa để bảo vệ hệ miễn dịch, ngăn ngừa tác nhân có hại với cơ thể và hỗ trợ chống lão hóa. Một số cuộc nghiên cứu đã tìm ra hợp chất polysaccharid trong nấm đông cô có tác động lớn đến phản ứng miễn dịch thông qua phản ứng gen trong manh tràng, ruột kết và ruột non.

Một cuộc thí nghiệm được tiến hành trên 22 tình nguyện viên gồm cả nam và nữ ở độ tuổi từ 21-41. Mỗi người mỗi ngày ăn khoảng 5-10 gram nấm đông cô trong thời gian 1 tháng liên tục. Kết quả cho thấy hoạt động của hệ miễn dịch đã được cải thiện đáng kể, tình trạng viêm giảm xuống một cách rõ rệt.

Kháng khuẩn

Học viện Nha khoa UCL Eastman, Anh đã thực hiện một cuộc nghiên cứu vào năm 2011 để đánh giá về tác dụng kháng khuẩn của nấm đông cô. Mục đích nhằm xem xét đến việc điều trị bệnh viêm nướu. Kết quả cho thấy nấm đông cô có thành phần chlorhexidine – hoạt tính thường thấy trong các loại nước súc miệng hàng đầu điều trị viêm nướu.

Chiết xuất này có tác dụng giảm số lượng vi khuẩn có hại mà không ảnh hưởng đến lợi khuẩn tốt cho sức khỏe. Thành phần lentinan, axit oxalic, centinamycins A, B có tác dụng kháng khuẩn còn eritadenine hiệu quả trong kháng virus.

Ngừa bệnh ung thư

Lợi ích được đánh giá cao nhất của nấm hương chính là khả năng phòng ngừa một số chứng bệnh ung thư. Hợp chất polysaccharide lentinan có khả năng chống lại sự phát triển của các khối u thông qua kích hoạt hoạt động của hệ miễn dịch.

Thí nghiệm tác dụng của nấm đông cô trên động vật là minh chứng rõ ràng nhất. Chất lentinan còn có tác dụng ngăn ngừa, làm chậm sự phát triển của bệnh ung thư qua việc kích hoạt một số tế bào, protein tấn công lại bệnh ung thư. Quan trọng nhất là cơ chế này không gây ra phản ứng phụ mà lại đạt được hiệu quả khá tốt.

Tăng cường sức khỏe xương

Chất ergosterol có trong nấm đông cô có khả năng chuyển đổi thành vitamin D2 dưới tác dụng của ánh nắng mặt trời. Vitamin D2 kết hợp với canxi sẽ bổ sung lượng khoáng chất cần thiết để xương chắc khỏe hơn. Trẻ nhỏ ăn nấm đông cô sẽ phòng ngừa được bệnh còi xương.

Người cao tuổi ăn nấm đông cô sẽ ngăn ngừa bệnh loãng xương. mặt khác Việc cung cấp vitamin D đầy đủ có tác dụng điều chỉnh và ổn định hệ thống miễn dịch, duy trì chức năng cho não khi tuổi già. Đồng thời vitamin D còn có tác dụng giảm triệu chứng hen, giảm nguy cơ của bệnh viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh đa xơ cứng.

Phòng ngừa thiếu máu

Nấm hương cung cấp một lượng sắt nhất định cho cơ thể. Sắt là một khoáng chất quan trọng tạo máu. Những người đang thiếu máu hoặc phụ nữ, nhất là trong thời kỳ mang thai hoặc có kinh nguyệt ăn nấm đông cô giúp bổ sung lượng sắt cần thiết bù vào chỗ bị mất đi cho cơ thể.

Tăng cường chức năng gan

nấm đông cô có tác dụng nhất định trong việc bảo vệ chức năng gan và hỗ trợ thải độc. Tất cả là nhờ khả năng hoạt hóa miễn dịch của tế bào. Nó có tác dụng thúc đẩy quá trình sinh trưởng cũng như phát triển của tế bào lympho – tế bào đảm nhiệm chức năng bảo vệ cơ thể.

Làm đẹp cho da

Giày nữ có thể ăn nấm đông cô thường xuyên để làm đẹp cho làn da. Cứ 100 gram nấm đông cô sẽ bổ sung 5,7 mg selen, tương đương với 8% lượng cần thiết của cơ thể mỗi ngày. Việc cung cấp đầy đủ selen cho cơ thể để giúp giảm tình trạng mụn trứng cá và sẹo trên da. 

Một thí nghiệm được tiến hành cho 29 bệnh nhân sử dụng 0,2 mg selen cùng 10 mg tocopheryl succinate để chữa mụn trứng cá mỗi ngày 2 lần trong thời gian từ 6 đến 12 tuần. Kết quả cho thấy I i thành phần có trong nấm đông cô giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm tích tụ DHT để cải thiện tình trạng mụn trên da.

Những món ngon làm từ nấm hương

Nấm hương không chỉ cung cấp nhiều chất dinh dưỡng mà còn có hương vị rất thơm ngon. Người ta có thể dễ dàng chế biến rất nhiều món ăn từ nấm đông cô. Điển hình như nem rán, ruốc nấm, gà hầm nấm, món xào chay… một số món ăn đơn giản từ nấm đông cô có thể kể đến như:

Nấm hương xào cải ngồng

• Chuẩn bị nguyên liệu gồm 100 gram đọt cải ngồng, 10 gram nấm đông cô khô, một ít tàu hũ ky, 1 miếng đậu phụ, 3 tép tỏi, dầu hào, nước tương và hạt nêm.
• Sơ chế nguyên liệu: Cải ngồng đem rửa sạch rồi để ráo; tỏi bỏ vỏ, băm nhỏ, chia thành hai phần; nấm đông cô ngâm cho mềm rồi cắt sợi; đậu hũ thái sợi; tàu hũ ky ngâm mềm rồi cắt khúc.
• Bắc chảo lên bếp, cho một ít dầu ăn vào đợi dầu nóng thì phi thơm tỏi.
• Thêm nấm, tàu hũ ky và đậu hũ vào xào chín rồi trút ra đĩa.
• Tiếp tục thêm dầu ăn rồi phi thơm chỗ tỏi còn lại, thêm cải ngồng vào xào đến khi gần chín tới thì đổ nấm, tàu hũ ky và đậu phụ đã xài trước đó vào đảo chung.
• Nêm nếm gia vị vừa ăn rồi đổ ra đĩa, trang trí.

Nấm hương xào chay

• Chuẩn bị nguyên liệu gồm nấm đông cô, tỏi, hành lá, dầu hào, đường, muối, bột ngọt và hạt nêm. Nếu không thích ăn bột ngọt và đêm có thể bỏ qua.
• Ngâm nấm cho mềm rồi rửa sạch, vắt cho ráo nước.
• Mỗi cây nấm cắt làm bốn, tỏi băm nhỏ vỏ.
• Bắc chảo lên bếp, bật ở chế độ lửa vừa, cho dầu ăn vào nồi phi thơm tỏi.
• Cho nấm vào xào đến khi chín tới thì thêm một ít nước và gia vị cho vừa ăn. Hạ xuống mức lửa nhỏ và nấu cho đến khi nấm mềm, thêm dầu hào rồi đảo đều, tắt bếp, đổ nấm ra đĩa và rác hành lá đã thái nhỏ lên trên trang trí.

Nấm hương xào thịt

• Chuẩn bị nguyên liệu gồm có 30 gram thịt nạc vai, 50g nấm đông cô khô, 1 củ hành tây nhỏ, một ít hành lá, gia vị vừa đủ.
• Sơ yếu nguyên liệu: thịt nạc vai cắt nhỏ hoặc xay nhuyễn rồi ướp với gia vị cho ngấm; hành tây bóc vỏ, thái nhỏ, chia thành hai phần, một phần ướp trực tiếp với thịt; hành lá rửa sạch thái nhỏ; nấm đông cô ngâm cho mềm rồi thái lát.
• Bắc chảo lên bếp, để ở chế độ lửa vừa, thêm dầu ăn vào, đến khi dầu nóng thì cho hành đây đã bóc vỏ và phần hành lá màu trắng vào phi cho đến khi thơm.
• Cho thịt vào chiên hoa rồi đổ nấm hương vào đảo cùng đến khi có mùi thơm thì nên nếm gia vị. Cuối cùng đổ ra đĩa rồi rắc thêm phần hành lá màu xanh đã thái nhỏ lên trên.

Nấm hương chiên

• Chuẩn bị nguyên liệu gồm có 200 gram nấm đông cô tươi, một ít hạt tiêu đen đã xay nhỏ, gia vị và một miếng bơ.
• Nấm hương rửa sạch rồi cắt bỏ cuống. Dùng dao khắc thành hình hoa trên mũ nấm cho đẹp.
• Bắc chảo lên bếp, để ở chế độ lửa vừa, thêm bơ vào đun cho đến khi chảy ra thì cho nấm vào chiên đến khi chín đều hai mặt. Rắc thêm hạt tiêu vào muối vừa ăn rồi xếp ra đĩa.

Ngoài những món ăn trên thì có rất nhiều cách chế biến khác từ nấm hương. Mỗi món ăn đem đến một hương vị riêng đủ để mỗi người có thể ăn cả tuần mà không chán.

Xem thêm: Thực đơn các món về nấm giúp bạn tăng cường sức khỏe

Những lưu ý khi sử dụng nấm hương

Nấm đông cô có nhiều lợi ích với sức khỏe. Tuy nhiên khi sử dụng cũng cần hết sức lưu ý để tránh ngộ độc. Trước hết người dùng nên tránh mua những cây nấm đông cô vẫn còn tươi, ẩm ướt, có dấu hiệu bị hỏng hoặc có mùi lạ. Cây nấm ngon phải có đỉnh nấm màu vàng hoặc màu trắng.

Đây là dấu hiệu cho thấy nấm không bị xử lý qua hóa chất. Nếu như nấm đông cô bị trồng trong môi trường có nguồn nước ô nhiễm thì khi phát triển thành phẩm cũng bị nhiễm khuẩn. Người mua chế biến nấm bị nhiễm khuẩn E.coli hay salmonella có nguy cơ bị ngộ độc với triệu chứng tiêu chảy, nôn, đau bụng hoặc sốt.

Khi mua nấm đông cô về chế biến cần rửa thật sạch. Trường hợp mua nấm tươi cần chú ý cách đóng gói. Nấm tươi cần bảo quản trong bao bì có lỗ hổng để không khí lưu thông và làm lạnh. Khi đó nấm có thể bảo quản tươi được khoảng 5 ngày.

Trường hợp mua nấm hương khô cần bảo quản kín ở nơi khô ráo. Nếu có thể thì nên cất trong bình kín hoặc hút chân không để tránh hơi ẩm, nấm mốc. Khi sử dụng nấm khô cần ngâm với nước cho nở mềm mới sử dụng. Trong quá trình chế biến cần vệ sinh sạch sẽ nguyên liệu, không nấu đi nấu lại nhiều lần hoặc để nấm đã nấu qua đêm.

Tham khảo: Các loại máy hút chân không giá rẻ sử dụng tốt nhất hiện nay

Hy vọng những thông tin trên đã giúp Quý vị hiểu rõ hơn về nấm đông cô và cách chế biến đúng cách. SGE Việt Nam luôn muốn cùng mỗi khách hàng nấu ra những món ăn ngon, dinh dưỡng và nhanh chóng nhất cho gia đình. Vì vậy SGE Việt Nam đã đem đến các sản phẩm là thiết bị bảo quản, chế biến thực phẩm chất lượng, đa dạng chủng loại.

Quý vị quan tâm có thể tham khảo thông tin, hình ảnh chi tiết từng sản phẩm tại website https://sgeviet.vn/ hoặc liên hệ Hotline 088 853 1616 để được nhận tư vấn nhé!